Παιδαγωγικές διαστάσεις των νέων μέσων

Κανένας άλλος τομέας στην κοινωνία δε γνώρισε τις τελευταίες δεκαετίες τόσο μεγάλη ανάπτυξη, όπως το διαδίκτυο και οι υπηρεσίες του. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία σε παγκόσμια κλίμακα, 360 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, ενώ εκτιμάται ότι το Google έχει καταγράψει πάνω 10 δις. σελίδες στους καταλόγους του. Η ανοδική τάση στη χρήση του διαδικτύου παρατηρείται κυρίως σε νέους ηλικίας μεταξύ 10-15 ετών. Σύμφωνα με τα ερευνητικά αποτελέσματα του Παρατηρητηρίου για την κοινωνία της πληροφορίας διαπιστώνεται υψηλή διείσδυση και εντατική χρήση όχι μόνο ηλεκτρονικών υπολογιστών αλλά και διαδικτύου. Τα υψηλά αυτά επίπεδα διείσδυσης και χρήσης αφορούν τα παιδιά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους ενήλικες. Το διαδίκτυο είναι ένας σύγχρονος αλλά συνάμα και ριψοκίνδυνος παιδότοπος που ασκεί μια ιδιαίτερη γοητεία στα παιδιά και στους νέους. Ο παγκόσμιος ιστός των ηλεκτρονικών δυνατοτήτων είναι για τα παιδιά, με την ανθρωπογενή τους τάση για ανακάλυψη, μια πρώτης τάξεως παιδική χαρά. Τα παιδιά μπορούν να επικοινωνούν μέσα από αίθουσες συζήτησης, να παίζουν μαζί σε ηλεκτρονικά περιβάλλοντα, να συναντιούνται σε κοινωνικά δίκτυα, να δημιουργούν δικά του μιντιακά περιεχόμενα εκφράζοντας τις ιδέες τους, π.x. weblog, youtube και να μαθαίνουν μέσα από ηλεκτρονικές πηγές. Γι΄ αυτό, είναι καλό να αναπτύξουν οι νέοι μια θετική αλλά συνάμα, μια κριτική στάση απέναντι στο διαδίκτυο και να στηριχθούν στην απόκτηση του ψηφιακού γραμματισμού (Digital Litracy) που αποτελεί ικανότητα κλειδί στην κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης. Η πλοήγηση στο διαδίκτυο δε νοείται χωρίς κινδύνους. Είναι προφανώς δύσκολο ή ίσως αδύνατο να ελεγχθεί το διαδίκτυο ως προς τους κινδύνους που συνεπάγεται . Τα παιδιά και οι νέοι μπορούν να έρθουν αντιμέτωποι με περιεχόμενα που τους προκαλούν φόβο, δυσάρεστα ψυχικά συναισθήματα και έντονη ενδοψυχική ένταση , π.χ. παιδική πορνογραφία, ρατσιστικά περιεχόμενα, βία, σατανισμός, που αδυνατούν να διεργαστούν ή να βρουν τρόπους να εκφράσουν την εμπειρία αυτών των "συναντήσεων". Από την άλλη μεριά, κερδοσκόποι ,πάροχοι μιντιακών πληροφοριών, εκμεταλλεύονται τον αυθορμητισμό των παιδιών και προσπαθούν να τα προσελκύσουν σε θέματα και ζητήματα που εκείνα δεν επέλεξαν συνειδητά. Η ανωνυμία στο διαδίκτυο διευκολύνει παρενοχλήσεις τέτοιου είδους. Και ενώ οι γονείς υπό κανονικές συνθήκες «αγρυπνούν» για τις επαφές των παιδιών τους, στην εποχή των κινητών της 3ης γενιάς και της γρήγορης ηλεκτρονικής πρόσβασης στο διαδίκτυο, αδυνατούν όλο και περισσότερο να παρακολουθήσουν την μιντιακή κατανάλωση των παιδιών τους και την ηλεκτρονική τους συναναστροφή; Η παιδική ηλικία χρειάζεται μια ιδιαίτερη προστασία. Η πολιτεία συμβάλλει προς αυτήν την κατεύθυνση ενεργοποιώντας και για το διαδίκτυο το ήδη υπάρχον νομικό πλαίσιο, ενσωματώνοντας ευρωπαϊκές οδηγίες στην εθνική νομοθεσία, συνυπογράφοντας διεθνείς συμβάσεις κ.α. Με δεδομένο όμως το γεγονός ότι το διαδίκτυο δεν είναι δυνατό να ελεγχθεί, όπως τα κλασικά μέσα (έντυπα μέσα, ραδιόφωνο, τηλεόραση), καλούνται οι γονείς να συνοδεύσουν τα παιδιά και τους νέους σε αυτήν την περιπετειώδη αλλά και ριψοκίνδυνη εξερεύνηση, προκειμένου να έχουν ως σημείο εκκίνησης καλές και ασφαλείς ιστοσελίδες. Στο πλαίσιο μιας παιδαγωγικής προσέγγισης, τα Μέσα και τα Νέα Μέσα θεωρούνται ως πολιτισμικές αντικειμενοποιήσεις που αναλαμβάνουν μία σημαντική λειτουργία κατά την κοινωνικοποίηση των ατόμων: Απαλλάσσουν τους ανθρώπους από τα δεσμά της αδιάκοπης λήψης αποφάσεων και τους προσφέρουν προσανατολισμό κατά την καθημερινή τους δράση. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα Νέα Μέσα αποτελούν μέρος της πολιτισμικής εργαλειοθήκης που η κοινότητα κληρονομεί στα νέα της μέλη, ώστε αυτά να προβαίνουν σε νέες δράσεις, ερμηνείες και δημιουργίες στην εργασία, στο σχολείο, στον ελεύθερο χρόνο τους. Με σημείο αναφοράς την παραπάνω προσέγγιση, ο τόμος δομείται σε τρεις ενότητες. Η πρώτη εστιάζει σε θεματολογίες γύρω από την περιοχή της Παιδαγωγικής των Μέσων, η δεύτερη επικεντρώνει σε επιμέρους παιδαγωγικές πτυχές που σχετίζονται με τη χρήση του διαδικτύου, π.χ. οικογένεια, θρησκεία, γλώ Λιγότερα