Η θεατρική μετάφραση της αρχαίας τραγωδίας πρέπει να βρίσκεται όσο πλησιέστερα γίνεται στο αρχαίο κείμενο: Εφόσον το κείμενο είναι το μόνο σχεδόν που μας σώθηκε από την παράσταση, που έβλεπαν οι Αθηναίοι στο θέατρο του Διονύσου, μόνο αυτή η προσέγγιση μπορεί να διασώσει κάτι από το βηματισμό, τις ανάσες, ή, πιο παραστατικά, το «ανάγλυφο» του πρωτοτύπου. Συγχρόνως, να βρίσκεται όσο πλησιέστερα γίνεται στη διανοητική και ψυχική αντιληπτικότητα του «μέσου» νεοέλληνα. Πρέπει ο θεατής να καταλαβαίνει πλήρως αυτό που ακούει. Αν αυτό δεν επιτευχθεί, ο μεταφραστής έχει αποτύχει.
Δεδομένου ότι ο λόγος της τραγωδίας δεν είναι η καθημερινή ομιλία της Αθήνας... Περισσότερα
Η θεατρική μετάφραση της αρχαίας τραγωδίας πρέπει να βρίσκεται όσο πλησιέστερα γίνεται στο αρχαίο κείμενο: Εφόσον το κείμενο είναι το μόνο σχεδόν που μας σώθηκε από την παράσταση, που έβλεπαν οι Αθηναίοι στο θέατρο του Διονύσου, μόνο αυτή η προσέγγιση μπορεί να διασώσει κάτι από το βηματισμό, τις ανάσες, ή, πιο παραστατικά, το «ανάγλυφο» του πρωτοτύπου. Συγχρόνως, να βρίσκεται όσο πλησιέστερα γίνεται στη διανοητική και ψυχική αντιληπτικότητα του «μέσου» νεοέλληνα. Πρέπει ο θεατής να καταλαβαίνει πλήρως αυτό που ακούει. Αν αυτό δεν επιτευχθεί, ο μεταφραστής έχει αποτύχει.
Δεδομένου ότι ο λόγος της τραγωδίας δεν είναι η καθημερινή ομιλία της Αθήνας του 5ου αιώνα ούτε στο λεξιλόγιο ούτε στη σύνταξη αλλά διαφοροποιείται προγραμματικά από αυτήν, ο μεταφραστής δεσμεύεται απολύτως να μην υπερβεί το όριο, πέρα από το οποίο αρχίζουν οι ποικίλες ευκολίες του καθημερινού λόγου, προς τις οποίες ωθεί και η γνωστή τάση για επικαιροποίηση προσώπων και καταστάσεων. Η μετάφρασή του πρέπει να διαθέτει ρυθμό (όχι αυτόν που παράγει μια συμβατική ομοιοκαταληξία αλλά ρυθμό εσωτερικό, ο οποίος παράγεται από την «ποιητική» τοποθέτηση των λέξεων μέσα στον στίχο) και το λεξιλόγιό του πρέπει να είναι συμβατό με το ύφος του μεταφραζόμενου κειμένου: και τα δύο αυτά μπορεί να συναιρεθούν στον όρο «ποιητικότητα». Και για την αποφυγή του αποδεδειγμένα ελλοχεύοντος κινδύνου ο τραγικός λόγος, στον βωμό του «λαϊκού κοινού», να ξεπέσει στο επίπεδο δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς, οι διανοητικές και ψυχικές κεραίες του μεταφραστή πρέπει να είναι σταθερά στραμμένες προς εκείνο το αδρεπήβολον του Λογγίνου (αποφεύγοντας ταυτόχρονο κάποιες ευξήγητες υπερβολές της ορμητικής εποχής του δημοτικισμού).
Η διαφαινόμενη αντίφαση ανάμεσα στο «υψηλόν» του τραγικού λόγου και την ανάγκη του θεατή για «κατανόηση», λύνεται με έντιμους αμοιβαίους συμβιβασμούς.
Λιγότερα
